Wat maak van my ‘n Held?

Wat maak van my ‘n Held?

Wat maak van mense helde, is dit vrees vir die oomblik, vrees vir spesifieke of onbekende gebeure wat kan of gaan plaasvind, vrees vir gevolge, of is dit eenvoudig ‘n ingebore of aangebore kwaliteit wat sommige mense het, kan net leiers en bekendes helde wees of kan ENIGIEMAND al is dit slegs ‘n volgeling ‘n held wees of word? Watter inherente kwaliteite moet ek oor beskik en aan watter kriteria moet ek voldoen om ‘n held te kan wees?

Sien ek my held in iemand soos die kleine Racheltjie de Beer wat met haar edele daad die lewe van haar boetie gered het? Wat het op daardie oomblikke werklik deur haar gedagtes gegaan kan mens jouself afvra. Was sy bang dat sy sou raas kry indien haar boetie iets sou oorkom in die koue omdat sy hom toegelaat het om saam met haar te gaan op haar soektog na die verlore vers kalf, of was dit uit ‘n ingebore onbaatsugtige liefde vir haar boetie?

Nee dalk liewer Dirkie Uys! Wat het van Dirkie ‘n held gemaak, sy onverskrokkenheid om dapper deur ‘n oormag te bars om sy vader te help, of was dit die liefde vir sy vader wat hom daartoe genoop het om ammunisie by die groepie boere te kry? Dalk onthou ons hom vandag nog omdat hy die seun van Piet Uys was.

Wat maak dat ek sy helde daad onthou en Dirkie aldus as held onthou, en van ander soos Jannie Bezuidenhout vergeet? Die veertienjarige seun van Frederick Bezuidenhout en sy moeder, wat in 1816 in die omgewing van Slagtersnek, saam met sy vader, vir sy vader, vir dit waarin sy vader geglo het, vir ‘n trotse familienaam, sy aan sy saam met sy vader en sy moeder teen 130 soldate en ‘swartes’ vir die vryheid en geregtigheid van hul vader en eggenoot geveg het, maar oorleef het. Moes Jannie dan eerder gesterf het om ‘n held te wees en onthou te word?

Is ‘n held dan noodwendig iemand wat sy lewe vir ander opgeoffer het en dan en nog by dit alles verwant is aan een of ander bekende figuur?

Wat maak dat ek vir Wolraadt Woltemade onthou maar vir Jochem Willemsz (Die kwartiermeester van die Spierdyk) vergeet het of nie van geweet het nie?

Watter soort held is ek dan na opsoek? Moet hierdie persoon ‘n politieke held wees, ‘n onderwyser, of liewer ‘n dominee, of ‘n kerk, of Godsdienstige- of Geloofsheld, of moet dit iemand wees wat dalk sy of haar lewe op ge-offer om my lewe red? Moet dit ‘n kinder held wees of moet dit nou ‘n volwasse manlike of vroulike held wees? Is dit dalk die man of die kind wat sy lewe vir sy volk en vaderland opoffer?

Is alleen die seun of dogter wat in die verlede woeste en wilde aanvalle van assegaai oorleef en moontlik die storie vertel, helde?

Is die dogter wat vandag geweld en verkragting oorleef dan nie ook ‘n held nie? Die kind wat uit die mag van dwelms en bendes “ontsnap”, is hulle nie ook helde? As hierdie mense van vandag terugkom en vertel van ‘n groter en sterker mag wat hulle nie kon of kan verstaan wat besit van hul gees en liggaam geneem het, en ‘n waarskuwing rig aan ander om hierdie dwase dinge te vermy? Maak so ‘n waarskuwing aan ander iemand nou ‘n held of ‘n dwaas?

Is dit dalk die persoon wat sê: “Jy gaan jou vinger verbrysel! hou liewer die spyker so vas wanneer jy die hammer gebruik” of dalk is dit wanneer die waarskuwing geuiter word: “Blaas eers bietjie voordat ouma die koffie drink, dis dalk nog bietjie warm”.

Is dit dan slegs die bekende of sy nasaat waarna opgekyk word om ‘n held of helde daad te soek en te vind. Wat van die onbekende, die gewone, die alleman, die gewone man van vandag en môre, sien ek of wil ek nie sien dat daar nou helde is of nog gebore gaan word nie? Deur watter bril wil ek dan kyk om ‘n held te vind of uit te sonder?

Elke situasie het tog sekerlik dan sy eie held, maar hoekom soek ek dan na die held wat ek nie kan kry nie. Soek ek te “Groot”, te “Deftig”, te “Slim”, te “my politiek”, te “jou politiek” te “my geloof”, te “jou geloof”. Soek ek my held in die persoon wat sy staan maak in ‘n land wat oorweldig is van geweld en misdaad, of is die held die een wat terwille van sy nageslag ‘n beter heenkome soek? Vir almal van ons is daar ‘n ander beeld van wat ‘n held werklik is. Die onmiddellike omstandighede of situasie verleen hom om sy eie helde na sy eie omstandighede en karakter te hê.

Of is ‘n held ook dalk die twee-jarige seuntjie aan die hand van sy Moeder wat sê: “Pasop Mamma! daal’s ‘n ‘dolingkie vool jou voetjie’ of die twee-jarige dogtertjie wat op haar Pappa se skouers sit, sodat sy die wêreld mooi kan sien terwyl hulle deur die winkel sentrum stap, en skielik uitroep: “Pasop Pappa gaan hom koppie stamp!” min wetend dat as Pappa voortstap dit eintlik haar koppie en lyfie is wat gestamp gaan word as haar Pappa nie pasop nie. Nee dan dink sy nie aan haar eie veiligheid nie, maar slegs aan hierdie Vader figuur wat haar held is en tog net nie moet seerkry nie. Maak hierdie noodkrete dan nie kleine kindertjies ook helde nie?

Of wat dan van die vrou wat haar man waarsku om nie aan die warm skottels te vat nie, want hy gaan brand? Of dalk die man wat die groot mes in sy hande neem en die harde-skil groente deursny sodat sy vrou haarself nie dalk moet beseer nie?

Ek soek en soek my eie helde van vandag, maar totdat ek nie gaan toelaat dat ek met ander oë kyk na die dinge wat om my gebeur nie, sal ek nooit my eie helde en helde dade kan raaksien nie.

Gaan ek dan altyd terug in die verlede om my held te soek, of gaan ek my oë oopmaak om te sien dat daar in meer mense en gebeurtenisse om my ‘n held is?

Iemand het eenkeer gesê: “Die kind van vandag is die man van more. Die toekoms van die nasie hang af van die kind. As die kinders swak van liggaam en swak van karakter opgroei dan sal die nasie binne ‘n paar jaar ‘n papbroek nasie wees, sonder krag en sonder ruggraat. As die kinders reg grootgemaak en opgevoed word dan hoef mens nie te vrees vir die toekoms van die nasie nie”.

Het dit nie nou die tyd geword dat ek NIE NET in die verlede na helde, bekend of onbekend soek nie, maar begin om my oë oop te maak om VANDAG en MôRE se helde om my raak te sien nie? Miskien moet ek net reg begin soek om hulle raak te sien.

Dan vra ek weer: Wat maak van mense helde, is dit vrees vir die oomblik, vrees vir spesifieke of onbekende gebeure wat kan of gaan plaasvind, vrees vir gevolge, of is dit eenvoudig ‘n ingebore of aangebore kwaliteit wat sommige mense het, kan net leiers en bekendes helde wees of kan ENIGIEMAND al is dit slegs ‘n volgeling ‘n held wees of word? Watter inherente kwaliteite moet ek oor beskik en aan watter kriteria moet ek voldoen om ‘n held te wees?

Van nou af gaan ek my oë oopmaak en kyk om te sien, en my ore oopmaak en luister om te hoor. Wie weet, dalk is jy nog die held van die geskiedenis van vandag of van die toekoms van môre.

RoosMaryn
30 Desember 2007